"Ζ" : 40 χρόνια μετά... ολοζώντανη!!!

"Ζ" : Γαλλοαλγερινή παραγωγή(1968)
Σκηνοθεσία: Κώστας Γαβράς
Σενάριο: Χορχέ Σεμπρούν από το βιβλίο του Β. Βασιλικού
Ηθοποιοί: Υβ Μοντάν (Λαμπράκης), Ζαν Λουί Τριντινιάν (Ανακριτής Σαρτζετάκης), Ειρήνη Παππά (σύζυγος Λαμπράκη) Ζακ Περέν (δημοσιογράφος Βούλτεψης), Φρανσουά Περιέ (Εισαγγελέας), Ρενάτο Σαλβατόρι (τρικυκλάς Γκοτζαμάνης), Μαρσέλ Μποζουφί (εκτελεστής Εμμανουηλίδης) και πολλοί άλλοι.
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης

 

Σε ένα από τα πολλά αφιερώματα, που γίνονται φέτος, για τη συμπλήρωση  50 χρόνων από τη δολοφονία του ειρηνιστή βουλευτή Γρηγόρη Λαμπράκη στις 22 Μαίου 1963 στη Θεσσαλονίκη, ξαναείδα τη σχετική με αυτό το βάρβαρο γεγονός, εκπληκτική ταινία του Κώστα Γαβρά. Η πρώτη φορά ήταν πριν σχεδόν 40 χρόνια στην αρχή της μεταπολίτευσης. Τότε, όπως ήτανε φυσικό, υπό την πίεση των έντονων πολιτικών γεγονότων, πολιτική ήταν και η ματιά μας προς την ταινία ακόμη και των πιο σινεφίλ από εμάς. Και τώρα με την ευχέρεια της κινηματογραφικής ματιάς, ιδού η έκπληξη:

 

 

Μου φάνηκε η ταινία πιο φρέσκια από τότε γιατί πέρα από την τεχνική της τελειότητα και την ντοκυμαντερίστικη ταχύτητα της, διαθέτει το μεγάλο ζητούμενο της τέχνης: τη διαχρονικότητα! Και κατάλαβα γιατί ο ...δύστροπος εγγλέζικος οδηγός ταινιών HALLIWELL'S της έχει απονείμει την ανώτατη και πολύ σπάνια γι' αυτόν διάκριση του "Four-Star Film".

 

 

Η ταινία γυρίστηκε με πάρα πολλές οικονομικές δυσκολίες και χάρις στη χρηματοδότηση της από τον ηθοποιό Ζακ Περέν και τη δωρεάν παροχή των τεχνικών μέσων από το υπουργείο πολιτισμού της Αλγερίας όπου έγιναν και τα γυρίσματα.

 

 

Δεν υπάρχει σαφής αναφορά στην Ελλάδα αλλά με τη μουσική, τα ονόματα και τις διαφημίσεις στους τοίχους των καφενείων προσδιορίζεται επακριβώς η χώρα μας και η Θεσσαλονίκη. Και τούτο, πιστεύω, πρέπει να το έκανε ο Γαβράς για να δώσει και ένα στοιχείο οικουμενικότητας και ότι παντού τα ίδια συμβαίνουν.

 

 

Το έργο απόσπασε το Όσκαρ της καλύτερης ξένης ταινίας του 1968 και θα μπορούσε να πει κάποιος καχύποπτος ότι αυτό δεν λέει και τίποτα γιατί μπορεί να πρυτάνευσαν τα πολιτικά κριτήρια.

 

 

Όταν βλέπεις όμως με τι μαεστρία ο σκηνοθέτης καταφέρνει να δώσει στο ανακριτικό μέρος, που συνήθως είναι αργό και κουραστικό, μια φρενιτώδη ταχύτητα που συναρπάζει, μένεις απλά έκπληκτος.

 

Καθώς και οι σκηνές του πλήθους που είναι δοσμένες με άκρως ντικυμαντερίστικο τρόπο που προσθέτει πολύ σε αυτόν τον χαρακτήρα της ταινίας.

 

Όσο για το παίξιμο των ηθοποιών, με τόσο μελετημένο κάστ που έχει γίνει, και την τόση εμπειρία τους νομίζω πως ο Γαβράς κατόρθωσε να εισπράξει το μάξιμουμ.