Το 1976 ο εκλιπών Ettore Scola, αυτός ο τόσο σημαντικός Ιταλός σκηνοθέτης και σεναριογράφος, γύρισε μια ταινία που συζητήθηκε πολύ, που χαρακτηρίστηκε ιερόσυλη κι ανηλεής, κι αυτή δεν είναι άλλη από την "Βίαιοι, βρώμικοι και κακοί" .
Γυρισμένη στις παραγκουπόλεις πέριξ της Ρώμης, επικεντρώνεται στη μίζερη ζωή μιας πολυπληθούς οικογένειας της οποίας πάτερ φαμίλιας είναι ο πολυμίσητος, αποκρουστικός κι απωθητικός Giacinto Mazzatella. Ο οποίος Giacinto αφήνει την οικογένεια του να ζει κάτω από άθλιες συνθήκες, ενώ κρύβει με εμμονική επιμέλεια κι αφοσίωση ένα σημαντικό χρηματικό ποσό που κέρδισε όταν έχασε το ένα του μάτι σε εργατικό ατύχημα. Αυταρχικός, τυρρανικός, ένας μέθυσος βιτσιόζος, στην κυριολεξία ένα κάθαρμα, βίαιος, ασεβής προς όλους και κυρίως προς το γυναικείο φύλο, μια ταλαιπωρία η ζωή κάτω από την ίδια στέγη με δαύτον. Και δεν είναι λίγοι, μάνα, σύζυγος, αδέρφια, παιδιά, νύφες, γαμπροί, εγγόνια, ερωμένη.
Μετά από αυτό τίποτε δεν θα αλλάξει. Η ζωή στην οικία Mazzatella θα συνεχίσει να είναι το ίδιο μίζερη και θλιβερή όπως πριν. Απλά θα έχουν προστεθεί και νέοι ένοικοι, μια εξίσου πολυπληθής οικογένεια στην οποία ο Τζιατσίντο έχει πουλήσει ...την παράγκα του!
Η τελευταία σκηνή είναι ενδεικτική. Ένα από τα πολύ νεαρά μέλη της οικογένειας Ματζατέλα περιφέρεται εγκυμονούσα, ποιος ξέρει από ποιον. Στο βάθος μια Ρώμη που επιμένει να γυρίζει την πλάτη της στους "άθλιους, βρώμικους και κακούς"
Αυτό που είναι εντυπωσιακό, είναι η ρεαλιστική σκηνοθεσία του Σκόλα, ένας ρεαλισμός που όχι μόνο αγγίζει το γκροτέσκο αλλά το αγκαλιάζει σφιχτά, ένας "μεγεθυσμένος ρεαλισμός", όπως ομολογεί ο ίδιος ο σκηνοθέτης. Άλλωστε τα γυρίσματα της ταινίας, όπως είπαμε, έγιναν στις παραγκουπόλεις περιφερειακά της Ρώμης, ενισχύοντας αυτόν τον επιδιωκούμενο ρεαλισμό.
Ίσως κάποιος να βρει την ταινία αποκρουστική, υπερβολικά "βρώμικη, βίαιη και κακή", ίσως όλο αυτό το γκροτέσκο να τον απωθήσει- αλλά αυτή είναι η γοητεία της, μη ξεχνάμε. Καλώς. Αλλά την ταινία αξίζει να την δει κανείς, έστω για την αριστουργηματική ερμηνεία αυτού του απίστευτου ηθοποιού του του Νίνο Μανφρέντι στο ρόλο του Τζιατσίντο. Σημείο αναφοράς!