Καλά Χριστούγεννα

Υπάρχουν ταινίες για τις οποίες η καλλιτεχνική τους αξία δεν έχει τόση σημασία όσο η ίδια η ιστορία που διηγούνται. Κάτι τέτοιο συμβαίνει με την ταινία

Joyeux Noel

Η ταινία του Christian Carion ''Καλά Χριστούγεννα'' γυρισμένη το 2005 βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα που συνέβησαν τα Χριστούγεννα του 1914 , στα χαρακώματα του Δυτικού Μετώπου κατά τη διάρκεια του Α Παγκόσμιου Πολέμου. Μια ουδέτερη ζώνη (no-man's-land) περιτριγυρίζεται από γαλλικά , γερμανικά και σκωτσέζικα στρατεύματα. Οι μάχες αδυσώπητες , οι αιφνιδιασμοί συνεχείς , οι απώλειες πολλές. Ανάμεσα στους Γερμανούς στρατιώτες βρίσκεται κι ένας διάσημος τενόρος , ο Σπρινκ.  Η Δανέζα φίλη του -επίσης διάσημη τραγουδίστρια της όπερας- καταφέρνει και πείθει τον πρίγκιπα Βίλελμ , διάδοχο του πρωσσικού θρόνου και λάτρη της όπερας, να δώσουν αυτή κι ο φίλος της μια ιδιωτική παράσταση για αυτόν. Έτσι ο Σπρινκ παίρνει άδεια και για μια νύχτα βρίσκεται μακριά από την κόλαση των χαρακωμάτων. Αυτό δεν τον καθησυχάζει , αντίθετα έχει το μυαλό του στους συναδέλφους στρατιώτες του. Έτσι δεν διστάζει να γυρίσει πίσω παραμονή Χριστουγέννων μόνο και μόνο για να τραγουδήσει γι'αυτούς. Η φίλη του τον ακολουθεί.

Εκείνη την παραμονή , την 24η Δεκεμβρίου του 1914 , εκεί στα υγρά και κρύα χαρακώματα του δυτικού μετώπου , οι Σκωτσέζοι πιάνουν τα φλασκιά με το ουίσκι , φουσκώνουν τις γκάιντες κι αρχίζουν να τραγουδούν παραδοσιακά χριστουγεννιάτικα τραγούδια . Ένα μικρό γλέντι για να απαλύνουν τις πληγές του πολέμου. Σε μια παύση , ακούγεται  ο Σπρινκ να τραγουδά το ''Stille nacht'' (''Άγια νύχτα''). Οι Σκωτσέζοι τον σιγοντάρουν με τις γκάιντες. Τότε εκείνος βρίσκει την ευκαιρία , αρπάζει ένα από τα χριστουγεννιάτικα δέντρα με τα οποία το γερμανικό αρχηγείο είχε τη φαεινή ιδέα να στολίσει τα γερμανικά χαρακώματα, σκαρφαλώνει στην κορυφή του χαρακώματος κι αρχίζει να τραγουδά το ''Adeste fideles'' , έτσι ώστε να ακουστεί και στα πέρα χαρακώματα , τα εχθρικά. Οι Σκωτσέζοι ανταποκρίνονται κι εμφανίζονται με τις γκάιντες. Ο Σπρινκ αφήνει το χριστουγεννιάτικο δέντρο στη μέση του no-man's-land. H πρώτη κίνηση έγινε , κεφάλια αρχίζουν κι εμφανίζονται από τα τρία χαρακώματα . Οι τρεις υπεύθυνοι αξιωματικοί αμήχανοι στην αρχή συμφωνούν σε μιας νύχτας εκεχειρία.

Στο σημείο αυτό εκτυλίσσεται ίσως η πιο όμορφη σκηνή της ταινίας. Η ουδέτερη ζώνη γεμίζει από Γερμανούς , Γάλλους και Σκωτσέζους στρατιώτες. Αιφνιδιάζονται ευχάριστα όταν διαπιστώνουν ότι οι εχθροί τους είναι απλοί άνθρωποι όπως αυτοί. Διστακτικά χαμόγελα , μια μικρή χειρονομία , ανταλλαγή ''δώρων'', σοκολάτες από τη μια , σαμπάνια από την άλλη,  κι ο πάγος σπάει . Οι παρέες πια μικτές , ο καθένας να διηγείται τη δική του μικρή , προσωπική ιστορία ,η γλώσσα δε βοηθά , βοηθούν όμως οι φωτογραφίες συζύγων , παιδιών που ευλαβικά κουβαλούν επάνω τους.
Την άλλη μέρα πια , ανήμερα Χριστουγέννων  , οι υπεύθυνοι αξιωματικοί πίνοντας πρωινό καφέ μαζί , αποφασίζουν να μοιράσουν και να θάψουν του νεκρούς τους. Ακολουθεί μετά κι ένας ποδοσφαιρικός αγώνας. Υπάρχει μια χαλαρότητα που δεν είναι παρά μια ανάγκη έστω και για λίγες ώρες να ξεφύγουν οι στρατιώτες από την αναπόφευκτη μοίρα του πολέμου. Δυστυχώς όμως, ο πόλεμος είναι πόλεμος , οι ανώτεροι αξιωματούχοι γίνονται έξαλλοι όταν μαθαίνεται τι είχε συμβεί και διατάσσεται η μετάθεση των τριών αξιωματικών, των υπεύθυνων για την εκεχειρία αλλά κι όλων των στρατιωτών που συμμετείχαν σ'αυτή. Ακόμα κι ο Σκωτσέζος ιερέας που πρωτοστάτησε σ'ένα αυτοσχέδιο τριεθνές εκκλησίασμα επιστρέφει άρον άρον στην πατρίδα.
Ο πόλεμος θα συνεχιστεί....
Η ταινία ''Καλά Χριστουγέννα'' δεν διεκδικεί τον τίτλο του απόλυτου αριστουργήματος της 7ης τέχνης , είναι όμως μια ταινία που δεν την ξεχνάς εύκολα. Διότι διηγείται μια βαθιά , ανθρώπινη ιστορία που συγκινεί. Aπό τη μια υπάρχει η απέχθεια για τον πόλεμο , η ασχήμιά του. Υπάρχει όμως από την άλλη, η γαλήνη που προσφέρει η μουσική στις ψυχές των στρατιωτών έστω και για λίγο. Υπάρχει το αναπάντεχο γεγονός:  Ένα ψήγμα ειρήνης στην καρδιά του πολέμου. Οι εχθροί παίζουν έναν ποδοσφαιρικό αγώνα και δεν παύεις να σκέφτεσαι -όσο αφελές κι αν ακούγεται- τι καλά να λύνονταν τα προβλήματα μεταξύ των χωρών με το ποδόσφαιρο! Η γλωσσική ασυνεννοησία παρακάμπτεται , όπως κι οι όποιες διαφορές , για μια στιγμή σ'αυτόν τον κόσμο αντιλαμβάνονται -αντιλαμβανόμαστε- ότι δεν είμαστε δα και τόσο διαφορετικοί! Μπορεί οι μεν να πίνουν σαμπάνια , οι δε μπύρα κι οι άλλοι ουίσκι. Και μπορεί η γάτα που τριγυρίζει στα χαρακώματα να λέγεται Νεστόρ για τον Γάλλο ή Φέλιξ για τον Γερμανό αλλά από εκεί πέρα πόσες είναι οι διαφορές και πόσες τελικά -και πιο σημαντικές- οι ομοιότητες;
Κι όπως ακούγεται στο ''Hymne des fraternises'' που ακούγεται στην ταινία:

And forever I'm dreaming of home
I feel so alone, I'm dreaming of home

Τι άλλο να ονειρεύεται ένας στρατιώτης...

Στην ταινία παίζουν γνωστοί ευρωπαίοι ηθοποιοί. Από την πλευρά των Γερμανών ο εξαιρετικός Daniel Bruel κι η Diane Kruger . Από την πλευρά των Γάλλων τον νεαρό υπεύθυνο αξιωματικό ενσαρκώνει ο Guillaume Canet , ενώ παίζει επίσης κι ο Danny Boon . Τέλος εμφανίζεται κι ο Σκωτσέζος Gary Lewis (γνωστός κι ως μπαμπάς του Billy Elliott ) πολύ καλός και συγκινητικός ως ιερέας του οποίου η πίστη κλονίζεται.