O ΓΟΛΓΟΘΑΣ ΣΤΗΝ…. ΟΘΟΝΗ!!!

Από την εποχή ακόμη του βωβού κινηματογράφου πολλοί κινηματογραφικοί παραγωγοί ενδιαφέρθηκαν να μεταφέρουν στη μεγάλη οθόνη το λεγόμενο «θείο δράμα» για ευνόητους βέβαια λόγους.
Γυρίστηκαν έκτοτε πάμπολλες ταινίες με αυτό το θέμα οι οποίες παιζόντουσαν και ξαναπαιζόντουσαν κάθε χρόνο εκεί κοντά στην Μεγάλη Εβδομάδα. Δεν ξέρω αν επρόκειτο περί «άνωθεν εντολής» της παπικής εκκλησίας αλλά όλες αυτές οι ταινίες πέρα από το στοιχείο του μελοδραματισμού, είχαν και ένα άλλο κοινό στοιχείο: ότι τον Ιησού τον υποδύονταν πάντα άγνωστοι ηθοποιοί! Και τούτο πρέπει να γινόταν επειδή οι γνωστοί αστέρες της οθόνης είχαν υποδυθεί στην καριέρα τους και «αμαρτωλούς» ρόλους και θα σκανδάλιζαν έτσι το χριστεπώνυμο πλήρωμα! Με αποτέλεσμα να μας είναι πάντα γνωστοί οι βαραβάδες και οι πιλάτοι και εντελώς άγνωστοι οι «υιοί του Θεού».
Από όλες αυτές τις ταινίες θα μπορούσε να αξιολογήσει κανείς για κάποιους συγκεκριμένους λόγους τις πιο κάτω:

1.Ο Χιτών (The Robe) του 1953. Με τον Ρίτσαρντ Μπάρτον την Τζην Σίμονς και τον Βίκτωρ Μάτσιουρ. Πρόκειται για μια ταινία σταθμός που πέρα από το υψηλό κόστος παραγωγής ήταν και το πρώτο «Έγχρωμον Σινεμασκόπ» που γυρίστηκε στην ιστορία του κινηματογράφου. Κάτι δηλαδή από τεχνικής άποψης ανάλογο με το τρισδιάστατο «Avatar» που παίχτηκε φέτος.

2. «Το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο» (1964) του Πιερ Πάολο Παζολίνι που χαρακτηρίστηκε και αιρετικό από τους σκληροπυρηνικούς του Βατικανού. Πρόκειται όμως για το μοναδικό από αυτά τα έργα που ξεχωρίζει με το ρεαλισμό και τη σκηνοθετική του απλότητα.

3. Η ροκ όπερα «Jesus Christ Superstar» (1973) του Νόρμαν Τζούϊσον που επίσης χαρακτηρίστηκε ως αιρετική γιατί έδειχνε όλο το θείο δράμα μέσα από τα μάτια του Ιούδα. Είχε πολύ καλή μουσική και χορευτικά και δημιούργησε μεγάλη εισπρακτική επιτυχία. Τέλος

4. «Ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ» (1977) του Φράνκο Τζεφιρέλι, υπερπαραγωγή που επίσης σημείωσε μεγάλη εισπρακτική επιτυχία και που στο πρόσωπο του Ρόμπερτ Πάουελ νομίζω πως βρήκε την ιδεοδέστερη, βάσει των αγιογραφιών, μορφή του Ιησού. Και αποτελεί τη μοναδική περίπτωση «Ιησού» που έκανε μετά καριέρα. Η ταινία είχε ένα εκπληκτικό καστ με όλα τα πρώτα ονόματα της εποχής και που αξίζει να αναφέρω: Ρόμπερτ Πάουελ – Ιησούς, Ανν Μπάνκροφτ - Μαρία Μαγδαληνή, Έρνεστ Μπορντγκάιν – Εκατόνταρχος, Ολίβια Χάσεϊ - Παρθένος Μαρία, Ροντ Στάιγκερ - Πόντιος Πιλάτος, Πίτερ Ουστίνοβ - Ηρώδης ο Μέγας, Κλαούντια Καρντινάλε – Μοιχαλίδα, Τζέιμς Μέισον - Ιωσήφ απο την Αριμαθαία, Τόνυ Λο Μπιάνκο – Κουαντίλιος, Κρίστοφερ Πλάμερ - Ηρώδης Αντύπας, Βαλεντίνα Κορτέζε - Ηρωδιάδα ,Άντονυ Κουίν - Καϊάφας, Μάικλ Γιόρκ - Ιωάννης ο Βαπτιστής, Γιώργος Βογιατζής - Ιωσήφ, Ιαν Μακ Σέιν - Ιούδας Ισκαριώτης, Ντόναλτ Πλέζανς – Μελχιόρ, Λόρενς Ολίβιε - Νικόδημος, Φερνάντο Ρέι – Γκασπάρ, Τζέιμς Έρλ Τζόουνς – Βαλτάσαρ, Ίαν Χολμ – Ζέραχ.

Manhattan Murder Mystery

Η ταινία Manhattan Murder Mystery (1993) (ε.τ. ''''Μυστηριώδεις Φόνοι στο Μανχάταν'') , είναι η πρώτη που γύρισε ο Woody Allen μετά τη γνωστή ιστορία με τη πρώην και νυν σύντροφό του. Επίσης είναι κι η ταινία με την οποία αφήνει πίσω την πιο σοβαρή - με ύφος ενίοτε ''μπεργκμανικό''- περίοδο της καριέρας του , ταινίες που κατα κύριο λόγο γύρισε την προηγούμενη δεκαετία.
Αν θα έδινα έναν χαρακτηρισμό στο ''Manhattan Murder Mystery'' , θα έλεγα ότι είναι μια screwball κομεντί με ...μεσήλικες! Η  ταινία είναι ολοφάνερα ένας φόρος τιμής στις σπιρτόζικες κωμωδίες των δεκαετιών 30 & 40 , αλλά και σε χαρακτηριστικά φιλμ νουάρ της εποχής.  Επιπλέον βρίθει σινεφιλικών αναφορών τις οποίες θα αναφέρουμε παρακάτω.

Βρισκόμαστε στη Νέα Υόρκη όπου ένα βράδυ ένα ζευγάρι 50άρηδων μεσοαστών , ο Λάρι κι η Κάρολ Λίπτον, επιστρέφοντας σπίτι πέφτει πάνω στους γείτονές του που γνωρίζουν για πρώτη φορά. Μετά από λίγες μέρες η , κατα τ'άλλα υγιέστατη γειτόνισσα , πεθαίνει. Αυτό βάζει σε υποψίες την Κάρολ η οποία δεν διστάζει να ''αναλάβει την υπόθεση'' και να γίνει ερασιτέχνης ντετέκτιβ , παρασύροντας τον υποχόνδριο σύζυγο αλλά κι έναν οικογενειακό φίλο και μια συγγραφέα , συνεργάτη του Λάρι, σε μια περιπέτεια που έστω και για λίγο θα τους βγάλει από τη νωθρότητα της μεσήλικης ζωής τους. Κι οι τέσσερις μαζί θα προσπαθήσουν να λύσουν το μυστήριο , ανακαλύπτοντας ότι μια αρχική απάτη οδηγείται σε δολοφονία και μάλιστα ο δολοφόνος είναι δυο πόρτες μακριά!

Στην αγαπημένη του πόλη ο Woody ρίχνει τους ήρωές του σε μια screwball περιπέτεια , παράλληλα όμως δεν ξεχνά τα υπαρξιακά ζητήματα που τον βασανίζουν αλλά ούτε και το σινεμά που τόσο αγαπά. Αναφορές στον Bob Hope , σκηνές από το ''Double Indemnity'' , υπόνοιες τύπου ''Vertigo'' - η συγκεκριμένη σκηνή είναι χαρακτηριστική. Η Κάρολ αγναντεύει από ένα παράθυρο. Ξαφνικά περνά ένα λεωφορείο μέσα στο οποίο βλέπει τη νεκρή! Συγχρόνως όμως βλέπουμε ένα διαφημιστικό πάνω στο λεωφορείο το οποίο διαφημίζει ένα προϊόν που ονομάζεται..''vertigo''!- και προς το τέλος της ταινίας έχουμε μια σκηνή που κοπιάρει ανελέητα την πασίγνωστη σκηνή στην ''Κυρία από την Σαγκάη'' με τους καθρέφτες στο λούνα παρκ να σπάνε από τους πυροβολισμούς.

Κομεντί με τα όλα της λοιπόν! Σπιρτόζικοι διάλογοι από μια τετράδα ιντελλεκτουέλ Νεϋορκέζων που παριστάνουν τους ντετέκτιβ και πάνω απ'όλα η αγαπημένη πόλη του Woody Allen κινηματογραφημένη μες τα γλυκά χρώματα του φθινοπώρου. Φτάνει να δει κανείς την αρχική σεκανς για να καταλάβει κανείς πόσο αγαπά αυτός ο σκηνοθέτης την πόλη του. Υπό τους ήχους του ''I happen to like New York'' του Cole Porter τραγουδισμένο από τον Bobby Short ο σκηνοθέτης μας προσφέρει ένα υπέροχο από αέρος νυχτερινό πλάνο της πόλης που δεν κοιμάται ποτέ - όπως λέει ο ίδιος στην ταινία.
Φυσικά πρωταγωνιστεί ο ίδιος , ενώ τη σύζυγό του ερμηνεύει η Diane Keaton . Κατά τη γνώμη μου ήταν η καλύτερη παρτενέρ που είχε ποτέ , άλλωστε της Keaton της ταιριάζουν τόσο πολύ τέτοιου είδους κομεντί. Παρεμπιπτόντως αυτή ήταν κι η τελευταία ταινία στην οποία συνεργάστηκαν.

Τον οικογενειακό φίλο ερμηνεύει παρα πολύ όμορφα ο γνωστός και μη εξαιρετέος Alan Alda ενώ την γοητευτική και λίγο παλαβιάρα συγγραφέα η Anjelica Houston. Κι οι δύο ηθοποιοί είναι παλιοί γνώριμοι του Allen.

Τέλος , παραθέτω μερικές χαρακτηριστικές ατάκες που ακούγονται στην ταινία:

Διάλογος ενώ η Κάρολ διαβάζει εφημερίδα:
Carol Lipton: Did you see this? This man in Missouri killed twelve victims, dismemebered them, and ate them.

Larry Lipton: Really? Well, it's an alternative lifestyle.

Ο Λάρι εξηγεί γιατί έφυγε άρον άρον από την Όπερα:
Larry Lipton: I can't listen to that much Wagner, ya know? I start to get the urge to conquer Poland.
Η ''αδυναμία'' στον Βάγκνερ εκδηλώνεται ξανά:
Larry Lipton: Meanwhile, I can't get that Flying Dutchman theme out of my head. Remind me tomorrow to buy up all the Wagner records in town and rent a chainsaw.

Για την αγαπημένη του πόλη:
Carol Lipton: I don't understand why you're not more fascinated with this! I mean, we could be living next door to a murderer, Larry.

Larry Lipton: New York is a melting pot! I'm used to it!
&
Larry Lipton: New York is the city that never sleeps! That's why we don't live in Duluth. That, plus I don't even know where Duluth is. Lucky me

Και τέλος , όταν τα πράγματα σκουραίνουν:
Larry Lipton: C'mon! Adrenalin is leaking out of my ears!
&
Larry Lipton: My life is passing before my eyes. The worst part about it is that I'm driving a used car.

ΤΖΩΝ ΚΑΣΣΑΒΕΤΗΣ Ο ΜΟΝΑΔΙΚΟΣ!!!

Ο Τζων Κασσαβέτης που γεννήθηκε από Έλληνες γονείς στη Νέα Υόρκη το 1929 (πέρασε μάλιστα κάποια χρόνια της παιδικής του ηλικίας στη Λάρισα όπου λόγω της μεγάλης οικονομικής κρίσης της Αμερικής είχαν καταφύγει οι γονείς του) και πέθανε το 1989, αποτελεί μια σπάνια αν όχι μοναδική περίπτωση στο παγκόσμιο κινηματογραφικό στερέωμα. Γιατί ενώ σε πολλά μοιάζει και ίσως να αποτέλεσε το πρότυπο για τον Κλιντ Ήστγουντ: πετυχημένος ζεν πρεμιέ λαϊκών αμερικάνικων ταινιών και τηλεοπτικών σειρών που κάποια στιγμή αποφάσισε να γίνει σκηνοθέτης, ακολούθησε όμως έναν τελείως διαφορετικό και πρωτοποριακό δρόμο από τον μετέπειτα μιμητή του στηριζόμενος πάντα στις δικές του δυνάμεις και τους δικούς του οικονομικούς πόρους. Και μέχρι το τέλος της καριέρας του δεν συνεργάστηκε ποτέ με το κατεστημένο του Χόλυγουντ.

Σε χρόνο ανύποπτο για τα κινηματογραφικά δεδομένα (το 1959 παρακαλώ!) γυρίζει τις

Σκιές (Shadows) με την κάμερα στο χέρι και πολύ λίγα οικονομικά μέσα, κάτι που αρκετοί ευρωπαίοι συνάδελφοι του μεταξύ των οποίων και ο Λαρς φον Τρίερ αποφάσισαν να εφαρμόσουν από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 με το περιβόητο «Δόγμα της Κοπεγχάγης».
Ο Κασσαβέτης θεωρήθηκε από την κριτική ως ο εκπρόσωπος του γαλλικού Νέου Κύματος (Nouvelle Vague) στην Αμερική μόνο που οι ταινίες του έχουν ένα τελείως ξεχωριστό στυλ που πολλοί το αποδίδουν στην προηγούμενη ιδιότητα του αυτήν του ηθοποιού και χάρις την οποία άφηνε τους πρωταγωνιστές του ελεύθερους, σχεδόν να αυτοσχεδιάζουν για να αποδώσουν το μέγιστο των δυνατοτήτων τους.
Όσοι έχουν δει το «Μια γυναίκα εξομολογείται» με την Τζίνα Ρόουλαντς θα καταλάβουν τι εννοώ. Αυτόν δηλαδή τον μοναδικό, ανεπανάληπτο και ταυτόχρονα τόσο πειστικό τρόπο με τον οποίο μας δείχνει πως σιγά-σιγά σπρωγμένη από τον οικογενειακό της περίγυρο, μια νοικοκυρά οδηγείται στην τρέλα και την παράκρουση.

Ή ακόμη αυτή την εκπληκτική και ανεπανάληπτη και σε μεγάλη διάρκεια σκηνή του ιλιγγιώδους χορού στα «Πρόσωπα» όπου ένας άντρας χορεύει μπροστά στις μοναχικές γυναίκες της μέσης ηλικίας και προσκαλεί μία-μία να χορέψουν μαζί του όπου διακρίνεται έντονα στο πρόσωπο και το βλέμμα τους αυτή η χαμένη νιότη και η λαχτάρα και που, κατά τη γνώμη μου, αποτελεί μιαν από τις κορυφαίες σκηνές στο Πάνθεον του παγκόσμιου κινηματογράφου.Ο Κασσαβέτης στις ταινίες του συνήθιζε να χρησιμοποιεί τους ίδιους ηθοποιούς. Εκτός από τη μόνιμη πρωταγωνίστρια του: την προικισμένη και πολύ ωραία γυναίκα του Τζίνα Ρόουλαντς στις περισσότερες ταινίες του στηρίχτηκε στον Πήτερ Φωλκ και τον Μπεν Γκαζάρα.
Οι πιο γνωστές ταινίες του στην Ελλάδα είναι:
>Σκιές (1959)
>Πρόσωπα (1968)
>Οι σύζυγοι (1970)
>Μίνι και Μόσκοβιτς (1971)
>Μία Γυναίκα Εξομολογείται
> Ο θάνατος ενός Κινέζου Μπουκμέικερ (1976)
> Νύχτα πρεμιέρας (1977)
> Γκλόρια (1980)
> Ερωτική θύελλα (1984)

Σε όποιον θέλει να γνωρίσει τον μοναδικό και ανεπανάληπτο κινηματογραφικό κόσμο του Κασσαβέτη εγώ θα πρότεινα ως ξεκίνημα το: "Μίνι και Μόσκοβιτς".

The Haunting (1963)

Ο σκηνοθέτης Robert Wise είναι κυρίως γνωστός για δύο περίφημα μιούζικαλ που γύρισε την δεκαετία του 60: Το ''West Side Story'' (1961) (εξ ημισείας με τον Jerome Robbins) και το ''The sound of music'' (1965). Στο χρονικό διάστημα που μεσολάβησε ανάμεσα στα δύο μιούζικαλ ο Wise σκηνοθέτησε μια ταινία που σίγουρα έκανε πολλούς εκείνη την εποχή να χάσουν τον ύπνο τους!
Η ταινία αυτή δεν είναι άλλη από το :

''The Haunting''

Η ταινία ''The Haunting'' θεωρείται από πολλούς μία από τις κορυφαίες ταινίες τρόμου όλων των εποχών κι όχι τυχαία. Και παρότι έχουν περάσει σχεδόν 50 χρόνια από τότε που κυκλοφόρησε έχει ακόμα τη δύναμη να τρομάζει και να αποτελεί το πρότυπo των ''haunted house horror films''

Ο ελληνικός τίτλος της ταινίας αυτής , που γυρίστηκε το 1963 , είναι ''Το στοιχειωμένο σπίτι'' . Κι ακριβώς περί αυτού πρόκειται : Ένα στοιχειωμένο σπίτι που θέλει να το μελετήσει ένας ερευνητής υπερφυσικών φαινομένων , ο Δόκτωρ Μαρκγουέι. Μαζί του στον οίκο του Hill House -όπως ονομάζεται το σπίτι- βρίσκονται ο Λουκ , ένας επιπόλαιος νεαρός , αμφισβητίας των υπερφυσικών φαινομένων και κληρονόμος του σπιτιού , η Θήο μια εντυπωσιακή κι αισθησιακή γυναίκα που κατέχει το χάρισμα της ενόρασης και τέλος Έλενορ μια εύθραυστη ύπαρξη κι από τους τέσσερις η πλέον ευάλωτη στο υπερφυσικό στοιχείο. Ήδη από την πρώτη νύχτα οι επισκέπτες θα διαπιστώσουν ότι το σπίτι είναι όντως... στοιχειωμένο. Ψίθυροι , κραυγές , χτυπήματα , άρπες που παίζουν μόνες τους , πόρτες που κλείνουν μόνες τους ....Όπως λέει κι η Έλενορ ''Το σπίτι είναι ζωντανό''.  Το σπίτι , το αλλόκοτο Hill House θα κάνει αισθητή την παρουσία του τρομάζοντας τους πάντες ακόμα και τους πιο σκεπτικούς και στο τέλος ...θα βγει κερδισμένο!

Λίγο πολύ αυτή είναι η ιστορία του ''Στοιχειωμένου σπιτιού'' και φαντάζομαι θα αναρωτιέστε ποιο , τι  και πώς είναι το φάντασμα (ή το πνεύμα) που κάνει όλη αυτήν την ...φασαρία! Μα εδώ έγκειται η ανατριχιαστική μαγεία τούτης της ταινίας. Το κακό , την απειλή δεν τη βλέπουμε ποτέ!  Βλέπουμε κι αισθανόμαστε τα αποτελέσματα της στα τρομαγμένα πρόσωπα της Έλενορ και της Θήο , στα γουρλωμένα μάτια του Λουκ , στους τοίχους που μοιάζουν να ψιθυρίζουν , στα αγάλματα που μοιάζουν να παρακολουθούν! Είναι εκεί , το ακούμε , το αισθανόμαστε , μας τρομάζει αλλά δεν το βλέπουμε. Για να εντείνει την αίσθηση του τρομακτικού και να δώσει έτσι κυρίαρχο ρόλο στο ίδιο το σπίτι, ο Wise έστησε την κάμερα με τέτοιο τρόπο , που οι γωνίες λήψης παραμόρφωναν τον χώρο τονίζοντας έτσι το απόκοσμο κι υπερφυσικό στοιχείο του αφιλόξενου Hill House. Υπέροχα -και τόσο έξυπνα!-ανατριχιαστικό!

 Κι όπως λέει και το trailer της ταινίας:

'' Μπορεί να μην πιστεύεις στα φαντάσματα
αλλά δεν μπορείς να αρνηθείς τον...τρόμο! ''